Ιστορία

ύμφωνα με τον Όμηρο, ιδρυτής του νησιού ήταν ο Ζάκυνθος, γιός του Δαρδάνου, βασιλιά της Τροίας, που φεύγοντας με τον στόλο του από την πόλη Ψοφίδα έφτασε στο νησί και ίδρυσε την ακρόπολή του.
Ο Ζάκυνθος, ως ιδρυτής του νησιού, υπήρξε θέμα πολλών νομισμάτων και του συμβόλου που εκπροσωπεί ολόκληρο το νησί. Σ' αυτό το σύμβολο, ο Ζάκυνθος κρατά στο χέρι ένα φίδι, καθώς σύμφωνα με κάποιο θρύλο, ελευθέρωσε το νησί από τα φίδια που το κατέκλυζαν.
Υπάρχει επίσης μια θεωρία, σύμφωνα με την οποία οι Αρκάδες έφτασαν στο νησί κατά την πρώτη χιλιετία π.Χ. με σκοπό να ιδρύσουν νέες αποικίες και σε μαρτυρία αυτής της καταγωγής, έρχεται το ταλέντο των κατοίκων στην μουσική και η λατρεία της θεάς Αρτέμιδας, χαρακτηριστικά της Αρκαδίας. Στη συνέχεια, σύμφωνα με τη συγκεκριμένη θεωρία, οι Αρκάδες ίδρυσαν στις ακτές της Ισπανία την αποικία της Tζακάντα, που ήκμασε για περισσότερα από χίλια χρόνια, μέχρι το 218 π.Χ., όταν την κατετρόπωσε ο Αννίβας.
Αργότερα η Ζάκυνθος, περνώντας από την δυναστεία του Αρκίσιου, βασιληά της Κεφαλονιάς, κατέληξε να υπάγεται στην κυριαρχία του Οδυσσέα, βασιλιά της Ιθάκης.
Μαζί με άλλες χώρες που ήταν υπο την κατοχή του Οδυσσέα, η Ζάκυνθος έλαβε μέρος στον Τρωϊκό πόλεμο, μετά το τέλος του οποίου, όταν επέστρεψε ο Οδυσσέας στην Ιθάκη, υπήρξε η θρυλική εξόντωση των "μνηστήρων της Πηνελόπης", μεταξύ των οποίων ήταν και είκοσι νέοι από την Ζάκυνθο. Αυτό το μυθολογικό γεγονός που μας διηγείται ο Όμηρος στην Οδύσσεια, μοιάζει να ανταποκρίνεται το ξεκίνημα μιας επανάστασης των νησιών του Ιονίου, τη συγκεκριμένη περίοδο, που εκτός του ότι ήταν αποφασιστική για το τέλος της κυριαρχίας του Οδυσσέα, είχε σαν αποτέλεσμα την σύνταξη μιας ιδιαίτερης συνθήκης, στην οποία για πρώτη φορά αναγνωριζόταν το δικαίωμα σε μια δημοκρατική διακυβέρνηση.
Κατά τους Περσικούς Πολέμους, η Ζάκυνθος έμεινε ουδέτερη, ενω κατά τον πόλεμο ενάντια στους Πελοπονησίους , τάχθηκε στο πλευρό των Αθηναίων. Στη συνέχεια, κατακτήθηκε από τους Μακεδόνες. Οι πρώτοι αληθινοί κατακτητές για τους οποίους υπάρχει ιστορική βεβαιότητα, είναι οι Ρωμαίοι, που εντοπίζουν τη Ζάκυνθο σαν στρατηγικό σημείο για την ανάπτυξη του εμπορίου και την εξάπλωση των κατακτήσεών τους.
Οι κάτοικοι του νησιού, μη αποδεχόμενοι την ρωμαϊκή ηγεμονία, προσπάθησαν να επαναστατήσουν πολλές φορές αλλά σταμάτησαν με την άφιξη του ναυάρχου Φούλβιο που το 150 π.Χ. ανάγκασε τους νησιώτες να κυβερνώνται σύμφωνα με τους νόμους της Ρώμης.
Σταδιακά Ρωμαίοι και Ζακυνθινοί, δεχόμενοι αμοιβαίες υποχρεώσεις και παραχωρήσεις, βελτίωσαν τόσο τον τρόπο συμβίωσής τους που, ενώνοντας τις δυνάμεις τους, κατάφεραν το 87 μ.Χ., να απωθήσουν μια απόπειρα του Μυθριδάτη να τους καταλάβει.
Μετά την παρακμή και την πτώση της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, η Ζάκυνθος, όπως τα υπόλοιπα νησιά του Ιονίου και οι αποικίες στις δυτικές ακτές της Μεσογείου, αναγκάστηκαν να υποστούν δεκαετίες αβεβαιότητας, με συνεχείς καταλήψεις από τον Μέγα Κωσταντίνο.
Κατά την διάρκεια της βυζαντινής κυριαρχίας, εκτός από τις αρχές του χριστιανισμού, υπήρξε και ο διαχωρισμός των κατοίκων σε τρεις διαφορετικές κοινωνικές τάξεις.
Την πιο σημαντική τάξη αποτελούσαν οι κτηματίες. Οι έμποροι και εργάτες αποτελούσαν την μεσαία τάξη, ενώ το κατώτερο κοινωνικό στρώμα περιελάμβανε όλους τους αγρότες.
Το 1185, με τη βαθμιαία παρακμή της βυζαντινής αυτοκρατορίας, το νησί της Ζακύνθου αντιμετώπισε μια περίοδο ενδιάμεσης βασιλείας που διήρκεσε περίπου τρεις αιώνες, από την οποία πέρασαν οι Ορσίνι, οι Αντζιοίνι και τέλος οι Τόκι.
Κάτω από την κυριαρχία των τελευταίων, η Ζάκυνθος κατάφερε να μεγαλώσει τα σύνορα του φέουδου της, κατακτώντας ζώνες της ηπειρωτικής Ελλάδας, και βελτίωσε τόσο την αυτοδιοίκηση όσο και την οικονομική της οργάνωση, σε σημείο που τράβηξε το ενδιαφέρον των Ενετών, οι οποίοι το 1485 την περιέλαβαν στις επαρχίες τους.
Από το 1492, η κυβέρνηση της Βενετίας ανέλαβε μια εκστρατεία με σκοπό την μετοίκηση πολλών υπηκόων της στην επαρχία της Ζακύνθου, ευνοόντας με αυτό τον τρόπο μια περίοδο αναγέννησης και ευημερίας στο εσωτερικό του νησιού.
Σ' αυτή την περίοδο, υπήρξε παραδειγματική η αρμονική συμβίωση μεταξύ των δύο λαών, με τους Ενετούς να παραχωρούν στους Ζακυνθινούς, σημαντικές κοινωνικές και θρησκευτικές ελευθερίες.
Σε λιγότερο από τρεις αιώνες, η ενετική κυριαρχία επέτρεψε την άνθιση τόσο του πολιτισμού, όσο και της αρχιτεκτονικής του νησιού, σε σημείο που η Ζάκυνθος κέρδισε την ονομασία "Φλωρεντία της Ελλάδας".
Τον 18ο αιώνα, οι φιλελεύθερες ιδέες των Γάλλων, εξαπλώθηκαν σε ολόκληρη την Ευρώπη και έφτασαν μέχρι τη Ζάκυνθο που τις ενστερνίστηκε με ενθουσιασμό.
Μετά την διάλυση της Ενετικής Δημοκρατίας, το νησί της Ζακύνθου βρέθηκε στην κατοχή των Γάλλων δημοκρατικών. Στην κεντρική πλατεία κάηκαν αριστοκρατικοί θυρεοί και η Ζάκυνθος έγινε διοικητική έδρα των Ιονίων νήσων.
Ο αέρας ελευθερίας και ανανέωσης που έφεραν οι Γάλλοι, ήρθε αντιμέτωπος πολύ γρήγορα με την νοσταλγία της αριστοκρατικής τάξης για τα παλιά της προνόμια, και ήταν ακριβώς ο κύκλος των αριστοκρατών εκείνος που το 1798 ευνόησε την προώθηση στο νησί της συμμαχίας μεταξύ Ρώσων και Τούρκων.
Στις 22 Μαρτίου 1800, Ρωσία και Τουρκία συμφώνησαν στην Κωσταντινούπολη για την ίδρυση του Κράτους των Ιονίων Νήσων όπου, για πάνω από επτά χρόνια, η παλιά τάξη της αριστοκρατίας κατάφερε και πάλι να επιβληθεί στον λαό.
Το 1809 οι Άγγλοι με δυνατό στρατό εγκαταστάθηκαν στη Ζάκυνθο και την έκαναν πρωτεύουσα του Κράτους των Ιονίων. Τα αρχικά πλεονεκτήματα που έδωσαν οι Άγγλοι στον λαό, όπως κάποια μορφή δημόσιας περίθαλψης και η ίδρυση του πρώτου τυπογραφείου του νησιού, ματαιώθηκαν από την άφιξη του T. Maitland, νέου κυβερνήτη της Ζακύνθου, ο οποίος δεν άργησε να δείξει τον αυταρχικό και τυρανικό του χαρακτήρα, προκαλώντας τις αντιδράσεις και εξεγέρσεις των Ζακυνθινών.
Η απεξάρτηση της Ελλάδας από την Τουρκία μετά απο 4 αιώνες σκλαβιάς, με την Επανάσταση του 1821, στην οποία η Ζάκυνθος έπαιξε ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο, έδωσε ζωή σε ένα νέο ριζοσπαστικό κίνημα στα νησιά του Ιονίου, το οποίο απαίτησε την ένωση με την Ελλάδα, η οποία τελικώς πραγματοποιήθηκε το 1864.
Όπως η υπόλοιπη Ελλάδα, έτσι και η Ζάκυνθος, κατά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, υπέστη την κατοχή Ιταλών και Γερμανών.
Μετά τον πόλεμο, και ενω το νησί επούλωνε ακόμη τις πληγές του απο τον Εμφύλιο σπαραγμό, το 1953, το νησί υπέστη ένα νεο τρομερό πλήγμα: έναν καταστροφικό σεισμό που ισοπέδωσε τα πάντα, περνώντας στην ιστορία ως η τραγικότερη στιγμή που έζησε ποτέ η Ζάκυνθος.
Στα δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν, το νησί αναδημιουργήθηκε και με τις τεράστιες προσπάθειες των κατοίκων του, κατόρθωσε να αναπτυχθεί ξανά.
Στα τέλη της δεκαετίας 70, ξεκίνησε η τουριστική αναπτυξή του, η οποία ως σήμερα αποτελεί μια κυρια δραστηριότητα για μεγάλο μέρος του πληθυσμού.